LÂM GIANG TỐNG BIẾT

LÂM GIANG TỐNG BIỆT HẠ CHIÊM


臨江送夏瞻

悲君老別我霑巾
，
七十無家萬里身
。
愁見舟行風又起
，
白頭浪裏白頭人


BẠCH CƯ DỊ


LÂM GIANG TỐNG BIỆT

Bi quân lão biệt lệ triêm cân

Thất thập vô gia vạn lý thân

Sầu kiến chu hành phong hựu khởi

Bạch đầu lãng lý bạch đầu nhân.

(BẠCH CƯ DỊ - Lâm giang tống Hạ Chiêm)

Dịch nghĩa:

Tôi rơi lệ thương anh tuổi già vẫn phải ly biệt

Xa xôi muôn dặm tấm thân 70 tuổi không nhà

Buồn thấy thuyền vừa đi, trời lại nổi gió

Giữa đám sóng bạc đầu có con người đầu bạc.

DỊCH THƠ



Tuổi già còn phải biệt ly

Thương nhau nào biết nói gì được đây?

Bảy mươi một mảnh hom gầy

Cửa nhà không, đói rét đầy đọa thân

Thuyền dong lại gặp gió vần

Trông theo sóng bạc bất an mái đầu

Về đâu ? nào biết về đâu !!!


Phạm Long Sơn(dịch)

Bảy mươi bây giờ chưa tới tuổi thọ trung bình,

 nhưng mười mấy thế kỷ trước là "xưa nay hiếm".(1)
Bạn của Bạch Cư Dị sống tới tuổi hiếm mà

 vẫn 

không nhà cửa, vẫn trôi nổi nay đây mai đó. Thì

 có thế khăn mới ướt, chứ chính Bạch Cư Dị chắc

 cũng già như bạn, "tuổi già hạt lệ như sương", 

nếu

chuyện không đáng xúc động lắm thì "hơi đâu 

chuốc lấy hai hàng chứa chan".(2)

Bài thơ này câu cuối rất gợi:

"Bạch đầu lãng lý bạch đầu nhân"... 

Sóng sông hay chính sóng đời!

Nguyên văn

Lâm giang tống Hạ Chiêm

Bi quân lão biệt lệ triêm cân

Thất thập vô gia vạn lý thân 

Sầu kiến chu hành phong hựu khởi

Bạch đầu lãng lý bạch đầu nhân.

Dịch nghĩa

Ra bờ sông tiễn bác Hạ Chiêm

Thương bác già mà còn chịu cảnh chia lìa, nước

 mắt chảy ướt khăn 

Đã bảy mươi mà vẫn không nhà, sống trôi nổi nay

 đây mai đó 

Buồn thấy thuyền vừa rời bến gió lại nổi lên

Giữa những con sóng bạc đầu có một người đầu

 bạc.

Dịch ra thơ Đường luật

Tản Đà:

Muôn dặm thương anh, lệ biệt sầu

Bảy mươi tuổi tác, cửa nhà đâu!

Buồn trông trận gió theo thuyền nổi,

Sóng bạc đầu quanh khách bạc đầu.

Cao Nguyên Minh:

Đẫm lệ thương anh tuổi đã già 

Chiếc thân vạn dặm kiếp không nhà

Buồn nhìn gió nổi thuyền xa bến

Đầu bạc giữa trùng sóng bạc xa.

Chi Điền:

Đưa tiễn thương ông lệ thấm bâu, 

Bảy mươi! ngàn dặm biết về đâu?!
... 
Gió xao thuyền lẻ thêm thương cảm, 

Sóng bạc vây quanh khách bạc đầu...

Dịch ra thơ lục bát

Anh Nguyên:

Bạn già, tiễn lệ ướt khăn,

Bảy mươi, vạn dặm, một thân, không nhà. 

Lặng nhìn gió nổi, thuyền xa, 

Trên đầu sóng bạc, bạn ta bạc đầu...

Chi Điền:

Đưa anh muôn dặm lệ tràn
, 
Bảy mươi tuổi tác lang thang không nhà!

Buồn trông gió cuốn thuyền xa, 

Bạc đầu ngọn sóng chan hòa mái sương...

Thu Tứ:

Xót người trắng tóc chưa yên, 

Bẩy mươi còn vẫn lênh đênh sông hồ.

Sào vừa rút gió đã xô, 

Dập dồn sóng bạc ngất ngơ thân già...(3)

_____________
(1) "Nhân sinh Thất thập cổ lai hy".(Đỗ Phủ)


(2) Xem bài Khóc Dương Khuê của Nguyễn 

Khuyến.

(3) Bài Ngày Xuân Răn Con Cháu của Nguyễn 

Khuyến:

 "Xuân về ngày loạn còn lơ láo 


Người gặp khi cùng cũng ngất ngơ".